De dalende rijksbijdrage per student

Vandaag was de protestactie van Normaal Academisch Peil (NAP), om te protesteren tegen de dalende rijksbijdrage per student. Men wil jaarlijks € 1,1 miljard extra uitgeven aan wetenschappelijk onderwijs. Alleen zo kan volgens hen “het wetenschappelijk onderwijs in Nederland weer op Normaal Academisch Peil” gekregen worden.

NAP heeft een goed punt – Nederland geeft in vergelijking tot andere Westerse landen weinig uit aan wetenschappelijk onderwijs. Alleen: hun voorgestelde oplossing gaat het probleem niet oplossen. Uit de grafiek op hun website blijkt dat de rijksbijdrage per student met maar liefst 25% gedaald is ten opzichte van 2002. Dit is de grafiek van hun website, overgenomen van het VSNU:

Helaas zal hun oplossing, een jaarlijkse verhoging van € 1,1 miljard, slechts een tijdelijke oplossing zijn. In 2025 wordt er volgens bovenstaande grafiek € 5,21 miljard in totaal uitgegeven. Zou daar een miljard bij komen, dan krijgt de universiteit van de overheid geen € 15 500 voor iedere student, maar € 18 474. Dan zit je dus nog steeds onder het niveau van 2003. En het is maar de vraag of het aantal studenten niet nog veel hoger ligt in dat jaar: in 2017 dacht de VSNU dat er in 2020 ongeveer 291 870 studenten zouden zijn, maar dat werden er dus 12% meer. Dan blijft er dus nog minder geld per student over.

Wat NAP niet geplot heeft, is dat de totale uitgaven aan universitair onderwijs (gecorrigeerd voor het prijspeil) al jaren stijgt.

Dat de rijksbijdrage per student toch daalt, komt doordat het aantal universitaire studenten sinds 2002 met 83% gestegen is. Waar komt die stijging vandaan? Wordt Nederlands inderdaad steeds slimmer, zoals de LOI adverteert?

Wie weet is dat zo, maar de stijging in het aantal universitaire studenten wordt toch vooral veroorzaakt door buitenlandse studenten. Zoals DUB, het journalistieke blad van de Universiteit Utrecht schrijft:

Die groei wordt onder meer veroorzaakt doordat het budget dat hogescholen of universiteiten krijgen grotendeels afhankelijk is van het aantal studenten dat ze hebben. Veel studenten werven betekent dat een universiteit of hogeschool een groter deel van het budget voor hoger onderwijs krijgt, maar doordat dat budget niet evenredig meegroeit wordt het bedrag dat universiteiten en hogescholen per student krijgen steeds kleiner. Door het starten van Engelstalige opleidingen voor de internationale markt zijn er ook nauwelijks meer grenzen aan de groei van het aantal studenten.

DUB, 4 februari 2021, “Hoe in vijf jaar de honderden miljoenen van de basisbeurs verdampten”

Het is iets om in gedachten te houden. De extra studenten, en de daarbij horende verhoging van de werkdruk, worden uiteindelijk veroorzaakt door het financieringssysteem. Zonder dat dat wordt aangepast, hebben we zelfs als er een miljard bij komt over tien jaar gewoon weer hetzelfde probleem.