Korting in streepjescodes

Bij de Albert Heijn hebben ze sinds eind 2022 een dynamisch afprijzingssysteem met kortingsstickers. Hoe dichter een product tegen de houdbaarheidsdatum aan zit, hoe hoger de korting. Hoe werken deze kortingsstickers? Een verhaal over een verrassend simpel systeem.

Voor de mensen die nooit bij de Albert Heijn komen: de korting werkt als volgt. Als een product de houdbaarheidsdatum nadert, plakt een medewerker een sticker op het product. De sticker ziet er zo uit:

Op het digitale prijskaartje in het schap staat dan hoeveel korting je nu krijgt, bijvoorbeeld 40%. Deze korting loopt langzaam op, zodat het product aan het eind van de dag als het goed is uitverkocht is, en er niks weggegooid hoeft te worden.

Je moet dan wel opletten dat je alleen de streepjescode op de sticker scant. Als je per ongeluk de oorspronkelijke streepjescode scant, dan betaal je de volle mep.

Hoe werkt dit systeem? Wat is er anders aan de streepjescode op de sticker dat die wel korting geeft, maar de streepjescode op de verpakking niet? De streepsjescode op de verpakking (een zak rucola in dit geval) ziet er zo uit:

Wat valt hier op?

Eerst even tussendoor: een streepjescode codeert voor een reeks met getallen, en die getallen staan heel handig ook gewoon onderaan de code. Dat is voor het geval de scanner de code niet kan lezen: dan kan een medewerker de code zelf nog met de hand intoetsen. Voor ons is het ook handig: wij kunnen de streepjescode zo ook lezen.

Wat mij opviel, is dat de kortingscode begint met precies dezelfde cijfers als de gewone code: 8 710400 276951. Bij de kortingscode volgen dan nog zes cijfers: 240912.

Inderdaad, dat ziet eruit als een datum, 24 september 2012. Of als je het in de ISO-volgorde leest, 12 september 2024. Dat laatste zal het zijn, want dat is namelijk precies de houdbaarheidsdatum:

Mysterie opgelost! Om een product af te prijzen, sticker je er gewoon een streepjescode op met daarin de houdbaarheidsdatum. Hoe dichterbij de datum is in de toekomst, hoe hoger je korting.

Bleef bij mij nog één vraag over. Er zit in deze codering totaal geen beveiliging, iedereen kan zo elk houdbaar product zelf afprijzen. Is dat niet gevaarlijk?

Volgens mij niet. Bij het zelfscannen kun je je nog voorstellen dat iemand een smartphone-app maakt waarmee je streepjescodes scant, daarmee een kortingscode op het scherm laat zien, en die laat scannen. Maar waarom zou je die moeite doen: bij een controle val je toch direct door de mand. Iemand die boodschappen wil jatten, heeft hier geen voordeel aan.

Hooguit zou je die stickers kunnen namaken, en zelf op de verpakkingen kunnen plakken. Gewapend met een slimme mobiele stickerprinter zou je dan overal korting op kunnen krijgen. Maar of dat minder opvalt dan op de ouderwetse manier stelen? Er hoeft maar één medewerker te zien dat iemand kortingsstickers aan het printen is, en het spel is uit.

Dit laat mooi het verschil zien tussen cybercriminaliteit en gewone criminaliteit. Voor een online systeem moet je een waterdichte codering bedenken, want de dief ziet veilig thuis achter z’n PC. Maar voor dit offline systeem zijn de winkelmedewerkers de belangrijkste beveiliging. Welke truc een geniepige hacker ook bedenkt, uiteindelijk zullen de winkelmedewerkers je toch te slim af zijn.